Waarom geeft een christelijke pabo les in cultuur?
Column Winnie Verbeek
Winnie Verbeek is docent beeldende vorming aan Driestar Hogeschool in Gouda. Voor dit schooljaar ontwikkelde ze samen met collega’s de minor Kunst & Kids. Een minor waarin studenten niet alleen nadenken over cultuuronderwijs maar ook over het vormgeven aan christelijk leraarschap. Driestar studenten worden namelijk opgeleid voor het protestants christelijk en reformatorisch onderwijs. Hoe verbind je godsdienst met expressie? Lees de column van Winnie Verbeek.
Jarenlang had onze pabo geen minor rond kunst, cultuur of expressie. Maar er kwam een nieuwe kans en met inzet en ijver ontwikkelden we als collega’s voor het jaar 2018-2019 een nieuwe minor met de naam Kunst & Kids. Halfweg die ontwikkeling kwam de domper. Maar acht inschrijvingen! Dat waren er veel te weinig … Maar we hielden manmoedig stand, bevochten het recht om minstens een keer onszelf op de kaart te mogen zetten en eindigden niet alleen met acht enthousiaste dagstudenten maar ook nog met een mooie en betrokken deeltijdklas. Dat waren wonderen op zich.
We draaiden een feestelijk en verrijkend programma. Ik denk dat onze minor wat afwijkt van andere programma’s, omdat we ook de vakgroep godsdienst erin vertegenwoordigd hebben. Omdat onze studenten opgeleid worden voor het protestants christelijke en reformatorische onderwijs is één van de componenten van alle minors het nadenken over en vorm geven aan christelijk leraarschap. Vanzelf betreft dat ook het gebied van cultuur. En hoewel we eerst wat moesten zoeken – alleen het woord cultuur al wordt door elke vakgroep anders ingekleurd, ontdekten we – bouwden we met elkaar een programma waarin een scala aan culturele en vormende activiteiten aan bod kwam.
Onze studenten deden aan werkplekleren bij ons op de pabo, door twee kunstklassen uit Havo 5 te ontvangen en te begeleiden bij het maken van een heuse kindervoorstelling. Op het moment suprême waren het niet alleen de havo-vijvers die met alle inzet aan het werk waren, ook de uitgenodigde kinderen zaten op het puntje van hun stoel letterlijk met open mond te genieten. Net als onze eigen studenten. Een ander een ‘feest’ laten regelen, daarbij zelf begeleiden, maar ook vakinhoud en expertise toevoegen, dat is een rolwisseling die voor studenten ontzettend leerzaam is én heel veel tevredenheid geeft.
Daarnaast waren de studenten druk bezig grote projecten uit te voeren op hun stagescholen. Ze moesten in goed overleg met en passend bij de christelijke achtergrond van hun leerscholen, die enorm divers is, een viering vorm geven. In die viering moest godsdienst verbonden worden met expressie. Het werd een eye-opener voor alle partijen. Er werd goed nagedacht over hoe je een ‘gewone’ verjaardag, een dankdag, of het kerstfeest van de school kon vormgeven. Dat leverde niet alleen de studenten inzicht op, maar ook de scholen, die ontdekten dat kinderen juist via de weg van kunst en expressie dichter bij de kern van die viermomenten kwamen. En het zorgde af en toe voor gouden momenten in de klas.
Een diepgaand gesprek, een wonderlijk rake uitspraak van een kind om als kostbaar geschenk mee terug te nemen. Vanuit mijn eigen vak, beeldende vorming, bezochten we museum Gouda en keken we via de ogen van de Haagse Schoolschilders naar de typische Hollandse landschappen om ons heen. En geloof het of niet, na een bezoek aan het museum hielden de studenten opeens van ‘modderschilders’, van ‘grijzen, grauwen en groenen’ en zagen ze veel meer als daarvoor de pracht van wolkenluchten en waterpartijen in de wereld om hen heen. Ze bouwden zelf mooie cultuursnacks rond deze thema’s, die ze in de klas met de kinderen uitprobeerden. Daarbij lieten ze zich inspireren door de Digitale Scheurkalender Zuid-Holland.
Bij muziek werden er echte musici de klas ingehaald en er werd hard gewerkt om een ‘gewoon’ lied te verbinden met meerdere culturele aspecten. Alles wat de studenten zelf deden, konden ze vaak doorvertalen naar opdrachten op de basisschool. Daar lag dan ook een stuk kracht van de minor.
Waarom geeft een christelijke pabo les in cultuur? Dat was de vraag die ik meekreeg om in deze column te beantwoorden. Ik hoop dat de lezer iets van de rijkdom, de veelkleurigheid, de dankbaarheid en de verwondering heeft geproefd die in cultuuronderwijs te ontdekken valt. Daarom, denk ik.
En de aanmeldingen voor het nieuwe jaar? Met een goedgevulde klas zijn we weer helemaal terug op de culturele kaart!
Samen met haar collega Jan Veldman schreef Winnie Verbeek een praktisch boekje om pabostudenten en leerkrachten in het basisonderwijs te stimuleren om met kinderen naar kunst te kijken: Verrassende kunstontmoetingen