Onderzoeksverantwoording - Kunstgebouw

Onderzoeksverantwoording

Cultureel Zuid-Holland in kaart

De informatie in het dashboard Cultureel Zuid-Holland in kaart is ingedeeld in 4 pijlers: inwoners, infrastructuur, activiteiten en beleid. Onder elke pijler vallen meerdere indicatoren die zijn onderlegd door één of meerdere bronnen. Voor de vergelijkbaarheid sluiten we zoveel mogelijk aan bij open source databronnen en eerder gedane onderzoeken. Indien nodig hebben we gezorgd voor een verfijning van landelijke bronnen naar gemeenteniveau en/of voerden we aanvullend eigen (desk)research uit.

Overzicht

Inwoners
Aantal inwoners CBS Statline
Doelgroepen Culturele Doelgroepen Whooz / Rotterdam Festivals
Whize Segmenten Whooz
Sociale Klassen SCP Whooz
Kansengelijkheid SES-score CBS Statline
Laaggeletterdheid CINOP-ecbo, ROA en Etil (GeletterdheidInZicht.nl)
Armoede CBS Statline
Maatschappelijk vertrouwen I&O Research voor Provincie Zuid-Holland
Infrastructuur
Cultuur Amateurkunsten Kamer van Koophandel (maatwerk)
Beschermde stads- en dorpsgezichten RCE Erfgoedmonitor
Bibliotheekvestigingen Bnetwerk
Bioscopen Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters (NVBF)
BIS-instellingen Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW)
Centra voor de kunsten Cultuurconnectie
Festivals AdresData (voorheen EM-Cultuur)
Kunstgaleries en expositieruimten Nederlandse Galerie Associatie
Kunstuitleencentra Kunstgebouw (maatwerk)
Musea Populatielijst musea CBS, RCE, Museumvereniging en Ministerie van OCW
Podiumkunstbedrijven en –organisaties Atlas Research
Poppodia Vereniging Nederlandse Poppodia en -Festivals (VNPF)
Rijksmonumenten RCE Erfgoedmonitor
Onderwijs Aantallen DUO Open onderwijsdata
Achterstandsscores CBS StatLine
Maatschappelijke organisaties Brancheorganisatie Sociaal Werk Nederland
Programma
CMK Kunstgebouw (eigen cijfers)
Samen Cultuurmaken Fonds voor Cultuurparticipatie
Jeugdfonds Sport en Cultuur RIVM Sport en bewegen in cijfers
Politiek
Raad Open Overheid
College B&W Kunstgebouw (maatwerk)
Samenwerking Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), MRDH
Combinatiefunctionarissen Mulier Instituut
Cultuurbeleid Kunstgebouw (maatwerk)

Inwoners

Aantal inwoners

 

Voor het inzichtelijk maken van het aantal inwoners per gemeente is gebruik gemaakt van openbare data via CBS Statline (voorlopige bevolkingsaantallen per gemeente in 2024).

Doelgroepen

We laten drie verschillende manieren van segmenteren zien, ieder met eigen voordelen en toepassingen. De Culturele Doelgroepen worden in de cultuursector het meest gebruikt en het gebruik ervan wordt ook gestimuleerd door OCW. Bibliotheken hebben echter een bredere taak dan alleen cultuur en werken daarom vaak met de onderliggende Whize segmenten. De nieuw toegevoegde koppeling met de Sociale Klassen van het SCP kan vooral voor samenwerkingen met andere domeinen relevant zijn.

Culturele Doelgroepen
Om het Culturele Doelgroepenmodel toe te kunnen passen op de gemeenten in Zuid-Holland heeft Kunstgebouw afspraken gemaakt met Rotterdam Festivals. De segmentatiecijfers updaten we per kwartaal.

Whize Segmenten
Om de Whize Segmenten toe te kunnen passen op de gemeenten in Zuid-Holland neemt Kunstgebouw de data af bij Whooz. De segmentatiecijfers updaten we per kwartaal.

Sociale Klassen SCP
De indeling van de 7 sociale klassen van SCP per gemeente in Zuid-Holland is gebaseerd op de data van Whooz. De segmentatiecijfers updaten we per kwartaal.

Kansen(on)gelijkheid

We geven inzicht in deze indicator door middel van de SES-score. Daarnaast lichten we 3 specifieke factoren die deelname aan de maatschappij en/of cultuur kunnen belemmeren verder uit: laaggeletterdheid, armoede en maatschappelijke bezorgdheid.

SES-score
Om de verschillen in gezondheid, welzijn en opleiding inzichtelijk te maken onder inwoners in de gemeenten van Zuid-Holland maken we gebruik van de Sociaal Economische Status (SES-)scores van het CBS. Het CBS heeft daarvoor gegevens per huishouden over welvaart, opleidingsniveau en arbeidsmarktdeelname in onderlinge samenhang inzichtelijk gemaakt. De data hebben betrekking op 2022.

Laaggeletterdheid
Laaggeletterdheid meten we aan de hand van een databron van CINOP-ecbo, ROA en Etil (GeletterdheidInZicht.nl). Data hebben betrekking op 2020.

Armoede
CBS hanteert voor de afbakening van armoede de lage-inkomensgrens. Om inzicht te krijgen in de armoede onder inwoners in de gemeenten van Zuid-Holland maken we gebruik van de (voorlopige) data uit CBS over lage en langdurige lage inkomens per gemeente in 2022.

Maatschappelijk vertrouwen
We maken gebruik van de onderliggende data van het onderzoek Maatschappelijk vertrouwen in Zuid-Holland dat I&O Research uitvoerde voor Provincie Zuid-Holland (december 2020). We hebben de uitkomsten voor de provincie als geheel verfijnd naar een beeld per gemeente.

Infrastructuur

Cultuur

We hebben voor de pijler Infrastructuur – Cultuur de aansluiting gezocht met de Regionale Cultuurmonitor van de Boekmanstichting en Atlas Research. Waar de Regionale Cultuurmonitor provincies binnen Nederland met elkaar vergelijkt, vergelijken wij gemeenten binnen de provincie Zuid-Holland met elkaar. Deze verdere verfijning is tot stand gekomen in nauw overleg met de genoemde partijen. We hanteren voor zover mogelijk dezelfde indicatoren.

Wel hebben wij ervoor gekozen om de specificering naar zalen, (bioscoop)doeken en plaatsen buiten beschouwing te laten. Ook de aanschaf van culturele producten (boekwinkels) hebben we (vooralsnog) achterwege gelaten. Daarnaast hebben we ervoor gekozen om geen aparte categorie te hanteren voor popfestivals. Instellingen die een onderdeel zijn van de culturele basisinfrastructuur (BIS-instellingen) en amateurkunstverenigingen hebben we meegenomen als extra categorieën. Ook zijn in afstemming met Erfgoedhuis Zuid-Holland extra erfgoedindicatoren aan de Culturele Infrastructuur toegevoegd. Hieronder zetten we de informatieverzameling per onderdeel verder uiteen.

Amateurkunsten
We hebben voor het verzamelen van de data van deze indicator aansluiting gezocht met het LKCA. We hanteren dezelfde werkwijze als in de VerenigingsMonitor 2021. Wij hebben net als het LKCA KvK-data aangekocht. Het moment van aankopen is 10 mei 2023. De selectie voor het aanschaffen van de data hebben wij op basis van dezelfde criteria gedaan: de SBI-codes (90011, 9003, 94992) van de hoofdactiviteit en de rechtsvorm (Verenigingen en Stichtingen). Vervolgens hebben wij in lijn met de werkwijze van het LKCA op basis van zoektermen en kleurcodes de data opgeschoond. We hebben meerdere extra controlestappen toegevoegd:

  1. Alle records die op basis van de zoektermen buiten beschouwing zijn gebleven, hebben we handmatig gecontroleerd of zij onder één van de disciplines vallen. Wij hanteren dezelfde verdeling in disciplines, maar hebben hier Circus en Foto/Film/Audio aan toegevoegd.
  2. We hebben gecontroleerd of de gemeente waar de vereniging actief is overeenkomt met plaats van inschrijving.
  3. Verenigingen die met KvK-nummer niet terug te vinden zijn in KvK Zoeken of in liquidatie zijn hebben we buiten beschouwing gelaten.

Archieven (erfgoed)
Voor het inzichtelijk maken van de archieflocaties in Zuid-Holland maken we gebruik van de archiefdata van Erfgoedhuis Zuid-Holland. In deze data zijn alleen organisaties opgenomen waarvan archiefwerk de primaire taak is. Dit gaat in eerste instantie om gemeentelijke, regionale en waterschapsarchieven en dus niet om bijvoorbeeld musea en historische verenigingen. Musea en historische verenigingen zijn als aparte indicatoren opgenomen bij de culturele infrastructuur.

Beschermde stads- en dorpsgezichten
Ook voor de beschermde stads- en dorpsgezichten hanteren we dezelfde bron als de Boekmanstichting voor de Regionale Cultuurmonitor: de RCE Erfgoedmonitor. De data hebben betrekking op het jaar 2023.

Bibliotheken
Bij de Regionale Cultuurmonitor zijn cijfers over bibliotheekvestigingen gebaseerd op het Dashboard Bibliotheekstatistiek van het Bnetwerk. Ook maken wij gebruik van deze informatie. We hebben op basis van de bron Databestand Bibliotheekstatistiek 2023 een eigen maatwerkbestand ontwikkeld waarin we per gemeente het aantal bibliotheeklocaties tonen. In de cijfers zijn de haal- en brengpunten, uitleenpunten en bibliotheekbussen niet meegenomen.

Bioscopen
Bij de Regionale Cultuurmonitor zijn cijfers over bioscopen en filmtheaters gebaseerd op de jaarverslagen van de Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters (NVBF). De NVBF is dé brancheorganisatie voor alle bioscopen en filmtheaters in Nederland en heeft als doel collectieve belangenbehartiging, promotie, professionalisering en communicatie. Op gemeentelijk niveau zijn deze jaarverslagen niet bruikbaar. In plaats daarvan hebben we het ledenbestand van de vereniging gebruikt. De data hebben betrekking op de situatie in oktober 2024.

BIS
De informatie voor deze indicator hebben wij gehaald uit bijlage 1 van Besluiten culturele basisinfrastructuur 2021-2024. We hebben een selectie gemaakt voor provincie Zuid-Holland en de instellingen ingedeeld per gemeente. Indien het een evenement betrof (bijvoorbeeld de Architectuurbiënnale in Rotterdam), hebben we er bij het indelen voor gekozen om het kantooradres aan te houden bij gebrek aan een bezoekerslocatie.

Cultuureducatie
In de Regionale Cultuurmonitor zijn de indicators ‘Aantal zzp’ers en bedrijven voor cultuureducatie’ en het ‘Aantal dansscholen’ opgenomen. Wij bundelen beide indicatoren in de indicator ‘Cultuureducatie’ en hanteren voor het verzamelen van de data dezelfde werkwijze. Wij hebben net als de Boekmanstichting KvK-data aangekocht. De selectie voor het aanschaffen is gedaan op basis van dezelfde criteria: de SBI-codes van de hoofdactiviteit (85.52). Vervolgens hebben we een controle gedaan op de KvK-data met de ledenlijst van de Cultuurconnectie. Organisaties die niet in de KvK-lijst zijn opgenomen, hebben we handmatig toegevoegd. De data hebben betrekking op de situatie in november 2024.

Festivals
Bij de Regionale Cultuurmonitor zijn cijfers over festivals gebaseerd op de data van AdresData. Voor Cultureel Zuid-Holland in kaart hebben we dezelfde aanpak gehanteerd. De data zijn aan ons uitgeleverd in november 2024.

Gemeentelijke monumenten (erfgoed)
Voor het inzichtelijk maken van de gemeentelijke monumenten in Zuid-Holland maken we gebruik van de door Erfgoedhuis Zuid-Holland aangekochte data over gemeentelijke monumenten. De data hebben betrekking op de situatie in 2024.

Historische verenigingen (erfgoed)
Voor het inzichtelijk maken van de historische verenigingen in Zuid-Holland maken we gebruik van data verzameld door Erfgoedhuis Zuid-Holland. De data hebben betrekking op de situatie in 2024.

Kunstgaleries en expositieruimten
Voor deze indicator geldt dat we 2 verschillende bronnen gebruiken. Voor het aantal galerieën hanteren we de galerielijst van de Nederlandse Galerie Associatie (NGA). Deze data hebben betrekking op de situatie in november 2024.

Voor het aantal expositieruimten hebben we in afstemming met de Boekmanstichting gekozen gebruik gemaakt van KvK-data met de code 91.02.2 (aangekocht november 2024). De lijsten zijn gecontroleerd en (indien nodig) ontdaan van dubbelen.

Kunstuitleencentra
De bron die hiervoor werd gebruikt in de Regionale Cultuurmonitor (CBS Statline) gaf helaas geen informatie op gemeenteniveau. In overleg met de Boekmanstichting en Atlas Research hebben we daarom een andere aanpak gehanteerd. Op basis van de telefoongids.nl en Google search maakten we een longlist van alle Kunstuitlenen die in Zuid-Holland staan geregistreerd. Daarbij hanteerden we de zoekopdrachten ‘kunstuitleen’, ‘kunstverhuur’ en ‘artotheek’. Vervolgens hebben we gefilterd op twee factoren om te bevestigen dat het een nog actieve kunstuitleen is: het hebben van een werkende website en dat op deze website vermeld staat dat kunstuitleen of –verhuur mogelijk is. Dit heeft betrekking op de situatie in november 2024.

Musea
We hanteren voor deze indicator dezelfde bron als de Boekmanstichting voor de Regionale Cultuurmonitor: de populatielijst musea CBS, RCE, Museumvereniging en Ministerie van OCW. We gebruiken de gegevens voor provincie Zuid-Holland uit het meest recente jaar: 2023.

Musea ruime definitie (erfgoed)
Aanvullend op de indicator Musea (in lijn met de werkwijze van de Boekmanstichting) hebben we in de indicator ‘Musea ruime definitie’ organisaties opgenomen die door Erfgoedhuis Zuid-Holland ook als museum zijn aangeduid. Erfgoedhuis Zuid-Holland hanteert een ruimere definitie van wat een ‘museum’ is en deze data zijn dus aanvullend op de data die onder de indicator ‘Musea’ vallen.

Podiumkunstbedrijven en -organisaties
Voor de Regionale Cultuurmonitor werd voor deze indicator wederom gewerkt met data uit CBS Statline. Omdat deze niet verder te specificeren was per gemeente hebben we gebruik gemaakt van de data over Zuid-Hollandse locaties voor podiumkunsten van Atlas Research (peiljaar 2019). Zowel locaties met wekelijks als met maandelijks aanbod zijn meegenomen in de gepresenteerde cijfers.

Rijksmonumenten
We maken hiervoor gebruik van dezelfde bron als de Boekmanstichting voor de Regionale Cultuurmonitor: de RCE Erfgoedmonitor. Data hebben betrekking op het jaar 2023.

Onderwijs

 

Voorzieningen en leerlingen
Voor het verkrijgen van inzicht in het aantal voorzieningen per type onderwijs (primair, voortgezet, speciaal, vervolg), de bijbehorende leerlingenaantallen en de herkomst van de leerlingen (primair, voortgezet, speciaal) maken we gebruik van de openbaar beschikbare informatie van DUO. De data hebben betrekking op schooljaar 2022-2023 (vervolg) en 2023-2024 (primair, voortgezet, speciaal).

Achterstandsscores scholen
Om inzicht te geven in onderwijsachterstanden in de provincie Zuid-Holland maken we gebruik van de onderwijsachterstandenindicator van het CBS.
In opdracht van het ministerie van OCW heeft het CBS deze indicator ontwikkeld om onderwijsachterstanden op scholen te berekenen. CBS berekent de achterstand op basis van diverse achtergrondkenmerken van leerlingen. Scholen met onderwijsachterstand krijgen jaarlijks extra middelen van het ministerie van OCW om deze achterstand tegen te gaan. De data hebben betrekking op 1 februari 2023.

Maatschappelijke organisaties

 

Sociaal Domein

Voor het inzichtelijk maken van de infrastructuur sociaal domein hebben we geput uit het ledenoverzicht van Sociaal Werk Nederland, de branchevereniging voor het sociaal werk in Nederland. Zij vertegenwoordigen met ruim 500 leden door heel Nederland ruim 80% van de branche. De data hebben betrekking op de situatie in augustus 2023.

Programma

CmK 2023

Voor het inzichtelijk maken van deelname aan de CmK-regeling per gemeente waar Kunstgebouw penvoerder voor is, hebben we eigen data van Kunstgebouw gebruikt. Deze data hebben betrekking op 2023 en matchen we met DUO-dat (2022-2023).

Voor het inzichtelijk maken van data van de andere penvoerders (op CKC na), hebben wij hun data uit de verantwoording aan het FCP gebruikt. We nemen in de bereikcijfers enkel de scholen mee waar activiteiten hebben plaatsgevonden en koppelen deze op basis van het vestigingsnummer (6 positie) aan de DUO-data (2021-2022). Scholen met een 4 positie BRIN hebben we via DUO’s Zoeken & Vinden omgezet naar de passende 6 positie BRIN. Dubbel opgenomen scholen zijn buiten beschouwing gelaten. De data van de andere penvoerders hebben betrekking op het jaar 2022.

Deze data hebben betrekking op het jaar 2022.

CJP Cultuurkaart

We gebruiken de data van Stichting Cultureel Jongeren Paspoort (CJP) om de spreiding in het Cultuurkaart-budget inzichtelijk maken. De data hebben betrekking op het jaar 2024 en worden afgezet tegen DUO/OCW-data (peildatum 1 oktober 2023).

In sommige gevallen vragen scholen met verschillende vestigingsnummers onder 1 BRIN samen onder 1 vestigingsnummer aan. We hebben een aantal extra handelingen gedaan om de data op school- en gemeenteniveau te kunnen tonen. Daarover zijn de volgende afspraken gemaakt met CJP:

  • Bij vestigingen waar volgens DUO/OCW geen leerlingen zijn ingeschreven, maar wel deelname is, hebben we de deelname overgezet naar de hoofdvestiging in dezelfde gemeente.
  • Bij vestigingen met een percentage tussen de 101-105%, gaan we uit van een marge/ afrondingsverschil en ronden we af op 100%.

Scholen > 105% behandelen we als volgt:

  • Met 1 vestiging in Zuid-Holland ronden we af naar 100%.
  • Met 1 andere vestiging binnen Zuid-Holland in dezelfde BRIN, ronden we de vestiging met een deelname hoger dan 100% af en plotten we de overige deelnemers op de 2e vestiging.
  • Met meerdere vestigingen in Zuid-Holland binnen de BRIN hebben we, als het bereik op BRIN-niveau dekkend is, alle vestigingsnummers afgerond naar 100%.
  • Met meerdere vestigingen in Zuid-Holland onder dezelfde BRIN hebben we, als het bereik op BRIN-niveau niet dekkend is, een aanvullende uitvraag gedaan. Op basis van de reacties is een passende verdeling gemaakt over de vestigingen. Voor 2 vestigingen kon dit niet, daarbij zijn de percentages onveranderd in het dashboard opgenomen en is een opmerking geplaatst.
  • Met andere vestigingen buiten Zuid-Holland, zetten we deze vestiging op 100% en vervalt het overschot.
Jeugdfonds Sport & Cultuur

Om de deelname van inwoners aan het Jeugdfonds Sport en Cultuur per gemeente inzichtelijk te maken hebben we gebruik gemaakt van data van het RIVM (Sport en bewegen in cijfers). Deze data hebben betrekking op het jaar 2023.

Samen Cultuurmaken

Om inzichtelijk te maken in welke gemeenten er wel of niet gebruik is gemaakt van de regeling Samen Cultuurmaken van het Fonds voor Cultuurparticipatie, hebben we handmatig via de website van het fonds verzameld welke projecten er met de regeling zijn opgezet. Indien een project in meerdere gemeenten plaatsvond, is het project in alle zichtbaar. We tellen hierbij ook de projecten mee die gebruik hebben gemaakt van de aanloopregeling (Samen Cultuurmaken verbreden). De data hebben betrekking op de situatie in juli 2024.

Beleid

Samenstelling raad

Hiervoor hebben we gebruik gemaakt van de data van Open Overheid (Verkiezingsuitslagen gemeenteraad 2022).

Samenstelling college B&W en coalitieakkoord

Om inzicht te verkrijgen in de samenstelling van het college van B&W per gemeente, hebben we aanvullend deskresearch verricht. We hebben hiervoor de gemeentelijke websites geraadpleegd.

Samenwerkingsverbanden

We kijken hierbij naar de Cultuurregio’s (indeling vastgelegd bij Ministerie van OCW) en de Metropoolregio Rotterdam Den Haag, afgekort MRDH.

Combinatiefunctionarissen

We maken hiervoor gebruik van data van het Mulier Instituut uit de Monitor Brede Regeling Combinatiefuncties 2022.

Richtlijnen cultuurbeleid

Voor dit onderdeel hebben we aanvullend deskresearch gedaan. In eerste instantie via Google Search. Een groot deel van het cultuurbeleid was via deze weg te vinden, maar een deel ook niet. Kunstgebouw beschikte zelf ook van een aantal gemeenten over het cultuurbeleid. Hiermee hebben we onze eerste inventarisatie verrijkt. Ook toen bleven er nog gemeenten over waarbij we moesten vaststellen dat er geen cultuurbeleid bekend was. Met deze ontbrekende gemeenten hebben we contact gezocht voor een laatste controle. Dit leverde nog een paar laatste stukken op en voor de andere gemeenten de bevestiging dat er inderdaad geen geldend cultuurbeleid was. Dit heeft betrekking op de situatie in oktober 2024. 2 keer per jaar controleren we of de data nog up-to-date is en passen we deze indien nodig aan.