Onderzoeksverantwoording - Kunstgebouw

Onderzoeksverantwoording

Cultureel Zuid-Holland in kaart

De informatie in het dashboard Cultureel Zuid-Holland in kaart is ingedeeld in 4 pijlers: inwoners, infrastructuur, activiteiten en beleid. Onder elke pijler vallen meerdere indicatoren die zijn onderlegd door één of meerdere bronnen. Voor de vergelijkbaarheid sluiten we zoveel mogelijk aan bij open source databronnen en eerder gedane onderzoeken. Indien nodig hebben we gezorgd voor een verfijning van landelijke bronnen naar gemeenteniveau en/of voerden we aanvullend eigen (desk)research uit.

Overzicht

Inwoners
Aantal inwoners CBS Statline
Doelgroepen Culturele Doelgroepen Whooz / Rotterdam Festivals
Whize Segmenten Whooz
Sociale Klassen SCP Whooz
Kansengelijkheid SES-score CBS Statline
Laaggeletterdheid CINOP-ecbo, ROA en Etil (GeletterdheidInZicht.nl)
Armoede CBS Statline
Maatschappelijk vertrouwen I&O Research voor Provincie Zuid-Holland
Infrastructuur
Cultuur Amateurkunsten Kamer van Koophandel (maatwerk)
Beschermde stads- en dorpsgezichten RCE Erfgoedmonitor
Bibliotheekvestigingen Bnetwerk
Bioscopen Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters (NVBF)
BIS-instellingen Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW)
Centra voor de kunsten Cultuurconnectie
Festivals AdresData (voorheen EM-Cultuur)
Kunstgaleries en expositieruimten Nederlandse Galerie Associatie
Kunstuitleencentra Kunstgebouw (maatwerk)
Musea Populatielijst musea CBS, RCE, Museumvereniging en Ministerie van OCW
Podiumkunstbedrijven en –organisaties Atlas Research
Poppodia Vereniging Nederlandse Poppodia en -Festivals (VNPF)
Rijksmonumenten RCE Erfgoedmonitor
Onderwijs Aantallen DUO Open onderwijsdata
Achterstandsscores CBS StatLine
Maatschappelijke organisaties Brancheorganisatie Sociaal Werk Nederland
Programma
CMK Kunstgebouw (eigen cijfers)
Samen Cultuurmaken Fonds voor Cultuurparticipatie
Jeugdfonds Sport en Cultuur RIVM Sport en bewegen in cijfers
Politiek
Raad Open Overheid
College B&W Kunstgebouw (maatwerk)
Samenwerking Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), MRDH
Combinatiefunctionarissen Mulier Instituut
Cultuurbeleid Kunstgebouw (maatwerk)

Inwoners

Aantal inwoners

 

Voor het inzichtelijk maken van het aantal inwoners per gemeente is gebruik gemaakt van openbare data via CBS Statline (voorlopige bevolkingsaantallen per gemeente in 2023).

Doelgroepen

We laten drie verschillende manieren van segmenteren zien, ieder met eigen voordelen en toepassingen. De Culturele Doelgroepen worden in de cultuursector het meest gebruikt en het gebruik ervan wordt ook gestimuleerd door OCW. Bibliotheken hebben echter een bredere taak dan alleen cultuur en werken daarom vaak met de onderliggende Whize segmenten. De nieuw toegevoegde koppeling met de Sociale Klassen van het SCP kan vooral voor samenwerkingen met andere domeinen relevant zijn.

Culturele Doelgroepen
Om het Culturele Doelgroepenmodel toe te kunnen passen op de gemeenten in Zuid-Holland heeft Kunstgebouw afspraken gemaakt met Rotterdam Festivals. Deze cijfers worden geüpdatet.

Whize Segmenten
Om de Whize Segmenten toe te kunnen passen op de gemeenten in Zuid-Holland neemt Kunstgebouw de data af bij Whooz. De segmentatie wordt per kwartaal geüpdatet.

Sociale Klassen SCP
De indeling van de 7 sociale klassen van SCP per gemeente in Zuid-Holland is gebaseerd op de data van Whooz. De segmentatie wordt per kwartaal geüpdatet.

Kansen(on)gelijkheid

We geven inzicht in deze indicator door middel van de SES-score. Daarnaast lichten we 3 specifieke factoren die deelname aan de maatschappij en/of cultuur kunnen belemmeren verder uit: laaggeletterdheid, armoede en maatschappelijke bezorgdheid.

SES-score
Om de verschillen in gezondheid, welzijn en opleiding inzichtelijk te maken onder inwoners in de gemeenten van Zuid-Holland hebben we gebruik gemaakt van de Sociaal Economische Status (SES-)scores van het CBS. Om deze verschillen inzichtelijk te maken, heeft het CBS voor de SES-scores gegevens per huishouden over welvaart, opleidingsniveau en arbeidsmarktdeelname in onderlinge samenhang inzichtelijk gemaakt. De data hebben betrekking op 2022.

Laaggeletterdheid
Laaggeletterdheid meten we aan de hand van een databron van CINOP-ecbo, ROA en Etil (GeletterdheidInZicht.nl). Data hebben betrekking op 2020.

Armoede
Voor de afbakening van armoede hanteert het CBS de lage-inkomensgrens. Om inzicht te krijgen in de armoede onder inwoners in de gemeenten van Zuid-Holland hebben we gebruik gemaakt van de (voorlopige) data uit CBS over lage en langdurige lage inkomens per gemeente in 2022.

Maatschappelijk vertrouwen
We hebben gebruik gemaakt van de onderliggende data van het onderzoek Maatschappelijk vertrouwen in Zuid-Holland dat I&O Research uitvoerde voor Provincie Zuid-Holland (december 2020). We hebben de uitkomsten voor de provincie als geheel kunnen verfijnen naar een beeld per gemeente.

Infrastructuur

Cultuur

We hebben voor de pijler Infrastructuur – Cultuur de aansluiting gezocht met de Regionale Cultuurmonitor van de Boekmanstichting en Atlas Research. Waar de Regionale Cultuurmonitor provincies binnen Nederland met elkaar vergelijkt, vergelijken wij gemeenten binnen de provincie Zuid-Holland met elkaar. Deze verdere verfijning is tot stand gekomen in nauw overleg met de genoemde partijen. We hanteren voor zover mogelijk dezelfde indicatoren.

Wel hebben wij ervoor gekozen om de specificering naar zalen, (bioscoop)doeken en plaatsen buiten beschouwing te laten. Ook de aanschaf van culturele producten (boekwinkels) hebben we (vooralsnog) achterwege gelaten. Daarnaast hebben we ervoor gekozen om geen aparte categorie te hanteren voor popfestivals. Instellingen die een onderdeel zijn van de culturele basisinfrastructuur (BIS-instellingen) en amateurkunstverenigingen hebben we meegenomen als extra categorieën. Hieronder zetten we de informatieverzameling per onderdeel verder uiteen.

Amateurkunsten
We hebben voor het verzamelen van de data van deze indicator aansluiting gezocht met het LKCA. We hanteren dezelfde werkwijze als in de VerenigingsMonitor 2021. Wij hebben net als het LKCA KvK-data aangekocht. Het moment van aankopen is 10 mei 2023. De selectie voor het aanschaffen van de data hebben wij op basis van dezelfde criteria gedaan: de SBI-codes (90011, 9003, 94992) van de hoofdactiviteit en de rechtsvorm (Verenigingen en Stichtingen). Vervolgens hebben wij in lijn met de werkwijze van het LKCA op basis van zoektermen en kleurcodes de data opgeschoond. We hebben één extra controlestap toegevoegd: van alle records die op basis van de zoektermen buiten beschouwing zijn gebleven, hebben we handmatig gecontroleerd of zij onder één van de disciplines vallen. Wij hanteren dezelfde verdeling in disciplines, maar hebben hier  Circus en Foto/Film/Audio aan toegevoegd.

Beschermde stads- en dorpsgezichten
Ook voor de beschermde stads- en dorpsgezichten hanteren we dezelfde bron als de Boekmanstichting voor de Regionale Cultuurmonitor: de RCE Erfgoedmonitor. Data hebben betrekking op het jaar 2022.

Bibliotheken
Bij de Regionale Cultuurmonitor zijn cijfers over bibliotheekvestigingen gebaseerd op het Dashboard Bibliotheekstatistiek van het Bnetwerk. Ook wij hebben gebruik gemaakt van deze informatie. We hebben op basis van de bron Databestand Bibliotheekstatistiek 2021 een eigen maatwerkbestand ontwikkeld waarin we per gemeente het aantal bibliotheeklocaties tonen.

Bioscopen
Bij de Regionale Cultuurmonitor zijn cijfers over bioscopen en filmtheaters gebaseerd op de jaarverslagen van de Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters (NVBF). De NVBF is dé brancheorganisatie voor alle bioscopen en filmtheaters in Nederland en heeft als doel collectieve belangenbehartiging, promotie, professionalisering en communicatie. Op gemeentelijk niveau zijn deze jaarverslagen niet bruikbaar. In plaats daarvan hebben we het ledenbestand van de vereniging gebruikt. Dit heeft betrekking op de situatie in september 2022.

BIS
De informatie voor deze indicator hebben wij gehaald uit bijlage 1 van Besluiten culturele basisinfrastructuur 2021-2024. We hebben een selectie gemaakt voor provincie Zuid-Holland en de instellingen ingedeeld per gemeente. Indien het een evenement betrof (bijvoorbeeld de Architectuurbiënnale in Rotterdam), hebben we er bij het indelen voor gekozen om het kantooradres aan te houden bij gebrek aan een bezoekerslocatie.

Centra voor de kunsten
Voor de Regionale Cultuurmonitor is gewerkt met het ledenoverzicht van Cultuurconnectie. Dit hebben wij ook zo toegepast voor Cultureel Zuid-Holland in kaart. Onder de leden vallen Centra voor de Kunsten, maar ook Muziekscholen en Volksuniversiteiten. Dit ledenoverzicht heeft betrekking op de situatie in november 2022.

Festivals
Bij de Regionale Cultuurmonitor zijn cijfers over festivals gebaseerd op de data van AdresData. Voor Cultureel Zuid-Holland in kaart hebben we dezelfde aanpak gehanteerd. De data is aan ons uitgeleverd in november 2022. We hebben voor de volledigheid gecontroleerd of de popfestivals die genoemd worden op de ledenlijst van VNPF ook in het bestand terugkomen (bij de Regionale Cultuurmonitor gebeurde dit op basis van jaarverslagen VNPF).

Kunstgaleries en expositieruimten
Ook voor deze indicator geldt dat een andere aanpak dan CBS Statline nodig was. In overleg met de Boekmanstichting is in plaats hiervan gekozen voor gebruik van de galerielijst van de Nederlandse Galerie Associatie (NGA). Deze heeft betrekking op de situatie in oktober 2022.

Kunstuitleencentra
De bron die hiervoor werd gebruikt in de Regionale Cultuurmonitor (CBS Statline) gaf helaas geen informatie op gemeenteniveau. In overleg met de Boekmanstichting en Atlas Research hebben we daarom een andere aanpak gehanteerd. Op basis van de telefoongids.nl en Google search maakten we een longlist van alle Kunstuitlenen die in Zuid-Holland staan geregistreerd. Daarbij hanteerden we de zoekopdrachten ‘kunstuitleen’, ‘kunstverhuur’ en ‘artotheek’. Vervolgens hebben we gefilterd op twee factoren om te bevestigen dat het een nog actieve kunstuitleen is: het hebben van een werkende website en dat op deze website vermeld staat dat kunstuitleen of –verhuur mogelijk is. Dit heeft betrekking op de situatie in november 2022.

Musea
We hanteren voor deze indicator dezelfde bron als de Boekmanstichting voor de Regionale Cultuurmonitor: de populatielijst musea CBS, RCE, Museumvereniging en Ministerie van OCW. We gebruiken de gegevens voor provincie Zuid-Holland uit het meest recente jaar: 2021.

Podiumkunstbedrijven en –organisaties
Voor de Regionale Cultuurmonitor werd voor deze indicator wederom gewerkt met data uit CBS Statline. Omdat deze niet verder te specificeren was per gemeente hebben we gebruik gemaakt van de data over Zuid-Hollandse locaties voor podiumkunsten van Atlas Research. Zowel locaties met wekelijks als met maandelijks aanbod zijn meegenomen in de gepresenteerde cijfers. Deze cijfers hebben betrekking op de situatie in november 2022.

Poppodia
Bij de Regionale Cultuurmonitor zijn cijfers over poppodia gebaseerd op de jaarverslagen van de Vereniging Nederlandse Poppodia en -Festivals (VNPF). Op gemeentelijk niveau was het niet mogelijk om voldoende informatie op te halen uit de jaarverslagen. De benodigde informatie is in plaats daarvan gevonden in een door VNPF geplotte ledenlijst. Dit heeft betrekking op de situatie in november 2022.

Rijksmonumenten
We maken hiervoor gebruik van dezelfde bron als de Boekmanstichting voor de Regionale Cultuurmonitor: de RCE Erfgoedmonitor. Data hebben betrekking op het jaar 2022.

Onderwijs

 

Voorzieningen en leerlingen
Voor het verkrijgen van inzicht in het aantal voorzieningen per type onderwijs (primair, voortgezet, speciaal, vervolg), de bijbehorende leerlingenaantallen en de herkomst van de leerlingen (primair, voortgezet, speciaal) hebben we gebruik gemaakt van de openbaar beschikbare informatie van DUO. De data hebben betrekking op schooljaar 2022-2023 (vervolg) en 2023-2024 (primair, voortgezet, speciaal).

Achterstandsscores scholen
Om inzicht te geven in onderwijsachterstanden in de provincie Zuid-Holland hebben we gebruik gemaakt van de onderwijsachterstandenindicator van het CBS.
In opdracht van het ministerie van OCW heeft het CBS deze indicator ontwikkeld om onderwijsachterstanden op scholen te berekenen. De achterstanden worden berekend op basis van diverse achtergrondkenmerken van leerlingen. Scholen met onderwijsachterstand krijgen jaarlijks extra middelen van het ministerie van OCW om deze achterstand tegen te gaan. De data hebben betrekking op 1 februari 2023.

Maatschappelijke organisaties

 

Sociaal Domein

Voor het inzichtelijk maken van de infrastructuur sociaal domein hebben we geput uit het ledenoverzicht van Sociaal Werk Nederland, de branchevereniging voor het sociaal werk in Nederland. Zij vertegenwoordigen met ruim 500 leden door heel Nederland ruim 80% van de branche. De data hebben betrekking op de situatie in augustus 2023.

Programma

CMK

Voor het inzichtelijk maken van deelname aan de CMK-regeling per gemeente, hebben we de data die beschikbaar is bij Kunstgebouw kunnen gebruiken. Het overzicht van de penvoerders per gemeente is volledig. De bereikcijfers van scholen zijn echter alleen (nog) bekend voor de gemeenten waarin Kunstgebouw zelf penvoerder is. Deze data hebben betrekking op het jaar 2022.

Jeugdfonds Sport & Cultuur

Om de deelname van inwoners aan het Jeugdfonds Sport en Cultuur per gemeente inzichtelijk te maken hebben we gebruik gemaakt van data van het RIVM (Sport en bewegen in cijfers). Deze data hebben betrekking op het jaar 2022.

Samen Cultuurmaken

Om inzichtelijk te maken in welke gemeenten er wel of niet gebruik is gemaakt van de regeling Samen Cultuurmaken van het Fonds voor Cultuurparticipatie, hebben we handmatig via de website van het fonds verzameld welke projecten er met de regeling zijn opgezet. We tellen hierbij ook de projecten mee die gebruik hebben gemaakt van de aanloopregeling (Samen Cultuurmaken verbreden). De data hebben betrekking op de situatie in augustus 2023.

Politiek

Samenstelling raad

Hiervoor hebben we gebruik gemaakt van de data van Open Overheid (Verkiezingsuitslagen gemeenteraad 2022).

Samenstelling college B&W en coalitieakkoord

Om inzicht te verkrijgen in de samenstelling van het college van B&W per gemeente, hebben we aanvullend deskresearch verricht. We hebben hiervoor de gemeentelijke websites geraadpleegd.

Samenwerkingsverbanden

We kijken hierbij naar de Cultuurregio’s (indeling vastgelegd bij Ministerie van OCW) en de Metropoolregio Rotterdam Den Haag, afgekort MRDH.

Combinatiefunctionarissen

We maken hiervoor gebruik van data van het Mulier Instituut uit de Monitor Brede Regeling Combinatiefuncties 2022.

Richtlijnen cultuurbeleid

Voor dit onderdeel hebben we aanvullend deskresearch gedaan. In eerste instantie via Google Search. Een groot deel van het cultuurbeleid was via deze weg te vinden, maar een deel ook niet. Kunstgebouw beschikte zelf ook van een aantal gemeenten over het cultuurbeleid. Hiermee hebben we onze eerste inventarisatie verrijkt. Ook toen bleven er nog gemeenten over waarbij we moesten vaststellen dat er geen cultuurbeleid bekend was. Met deze ontbrekende gemeenten hebben we contact gezocht voor een laatste controle. Dit leverde nog een paar laatste stukken op en voor de andere gemeenten de bevestiging dat er inderdaad geen geldend cultuurbeleid was. Dit heeft betrekking op de situatie in november 2022. Twee keer per jaar controleren we of de data nog up-to-date is passen we deze indien nodig aan.