Cultuur voor de hele wijk in Abtswoude Bloeit!

Iedereen gelijke kansen bieden om deel te nemen aan het culturele leven. Dat is het streven van het nieuwe landelijke programma Cultuurparticipatie. Kunstgebouw gaat op zoek naar inspirerende voorbeelden in Zuid-Holland, waarbij culturele en sociale instellingen actief samenwerken. Dit keer spraken we met Nathalie van der Hak, programmaleider van Cultuurhuis Delft dat cultuur en mensen samenbrengt in Abtswoude Bloeit!

Cultuurhuis Delft zet zich in voor cultuur en verbinding. Abtswoude Bloeit! is hier een goed voorbeeld van. Wat is dat voor project?

“Abtswoude is een bijzondere woonvorm in een voormalig woonzorgcentrum in Delft. Een fijne plek voor senioren die altijd al een cultuurprofiel had. Er zijn tv-opnames gemaakt, er waren exposities, lezingen, noem maar op. Maar door het inkrimpen van de markt werd het gebouw gesloten. Een aantal senioren was echter niet van plan te vertrekken. In 2014 ging Stichting Herontwikkeling tot Studentenhuisvesting Delft (SHS) in gesprek met de gemeente om te kijken of er studenten in de lege kamers konden intrekken. De studenten wilden daarnaast de culturele functie van het gebouw herstellen voor de bewoners en mensen uit de buurt.”

Maar ook Perspektief Delft klopte aan.

“Klopt. Zorgorganisatie Perspektief is er voor kwetsbare mensen bij wie het leven niet vanzelf gaat en die een steuntje in de rug nodig hebben. Perpektief helpt hen om hun leven weer op de rails te krijgen, en om dit voor elkaar te krijgen is er goede begeleiding en huisvesting nodig. In Abtswoude Bloeit! zijn er voor hen 33 appartementen gerealiseerd, die worden bewoond tot iemand weer op eigen benen kan staan.”

Wat vonden de senioren daarvan?

“Natuurlijk was het spannend, maar uiteindelijk zijn de ouderen blij met de bewoning. Samen koffiedrinken en elkaar ontmoeten kan weer, en mensen doen allerlei klusjes voor elkaar. Er is een gezamenlijke tuin en een grote woonkamer met een keuken. De studenten hebben een app ontwikkeld waarmee de bewoners kunnen aangeven of ze samen willen eten. In de gezamenlijke ruimte kunnen mensen biljarten, piano spelen en worden er allerlei festiviteiten georganiseerd. Deze woonvorm is een prachtig middel tegen eenzaamheid en heeft een open en laagdrempelig karakter.”

Hoe is cultuur in Abtswoude teruggebracht?

“Abtswoude Bloeit! is onderdeel van Cultuurhuis Delft, waarbij kunst en cultuur een middel is om mensen te verbinden. Het Cultuurhuis zorgt voor programmering in de wijk, vooral op locaties buiten het stadscentrum. Abtswoude is daar de ideale locatie voor. Daar ontwikkelen we nu een uitgebreid programma, zoals schilderen op locatie, theatervoorstellingen en muziekmiddagen. We knopen daar tevens partijen aan vast die graag van de ruimte gebruik willen maken. Zoals het Parkinson Café of Inloophuis Debora, waar mensen met een chronische ziekte elkaar kunnen ontmoeten. Welzijnspartners als Delft Voor Elkaar geeft stoelgym aan de senioren en er zijn yogaklasjes. Dit maakt Abtswoude een actieve en bloeiende Woonkamer van de Wijk, waar ook mensen van buitenaf van harte welkom zijn.”

Welke culturele partners kunnen gebruik maken van de Woonkamer?

“Wij zoeken altijd naar kansen voor gevestigde instellingen om een culturele vertaling te maken naar een locatie als Abtswoude. Zoals Theater de Veste, dat er een kleine programmering wil opzetten en zo buiten de eigen instelling een podium biedt aan beginnende singer-songwriters, of een cabaretgezelschap. Dit maakt het gebouw een proeftuin voor culturele instanties in de stad. Onze deuren staan open voor musea, theaters, galeries en muziekscholen; iedereen is welkom om in Abtswoude te programmeren, mits het aansluit bij de vraag van de bewoners.”

Hoe is die cross over met cultuur eigenlijk ontstaan?

“Stichting DelftsPeil startte na een kennismaking met SHS Delft met het project ‘Paradijsvogels’. Hierbij werden verhalen opgehaald bij mensen die zich op wat voor manier dan ook durven te onderscheiden. Dit was het prille begin van Cultuurhuis Delft in de woonkamer Abtswoude Bloeit! We hebben in dat kader van alles georganiseerd. Er waren modeshows, vertellingen, een foto-expositie en er werd veel gekookt. Het project werd uitgesmeerd over een aantal maanden. Vervolgens heeft Stichting DelftsPeil de studenten van SHS geholpen met een subsidieaanvraag voor een uitgebreide cultuurprogrammering in 2019, en dat is gelukt. Daarna is Cultuurhuis Delft onderdeel geworden van het kennisuitwisselingsprogramma van het Ministerie van OC&W, de Haagse proeftuin Cultuuranker-methodiek in de regio. In dat kader is onlangs cultuurcoach Femke Otto aangesteld die de programmering in Abtswoude coördineert.”

Is het een succes?

“De bijzondere woonvorm van Abtswoude Bloeit! is onderdeel van het succes, maar een goede artistiek leider is onmisbaar. Voor het Cultuurhuis Delft zorgt Marjet Roerink voor een prachtig bruisend geheel. Opvallend is hoe kwetsbare groepen – zoals ouderen en mensen die het lastig hebben in de huidige maatschappij – elkaar ontmoeten, met cultuur als bindmiddel. We zorgen ook voor voldoende diversiteit, waardoor alle bewoners gelijke kansen krijgen. Iedereen moeten zich in de programmering kunnen herkennen.”

Voor een cultuurprogramma is geld nodig. Hoe is dat geregeld?

“We hebben verschillende fondsen overtuigd van de positieve werking van cultuur in Abtswoude. Ministerie OC&W, Fonds 1818, Stichting Doen en de gemeente Delft zijn een aantal partijen die een bijdrage leveren. We raken veel belangrijke pijlers in de wijk die vooral voor de gemeente belangrijk zijn. Zoals tegengaan van eenzaam en leegstand, én we dragen bij aan talentontwikkeling en welzijn.”

Is er een verdienmodel?

“We willen dit project in de toekomst dolgraag verduurzamen, zodat we financieel op eigen benen kunnen staan. Dus proberen we ook ondernemers aan Abtswoude te koppelen. Zoals een school voor pizzabakkers, of een fietsreparateur die zich in het pand wil vestigen. We onderzoeken momenteel of we een blijvend verdienmodel kunnen ontwikkelen.”

Denk je dat dit cultuurconcept ook op andere plekken inzetbaar is?

“Zeker, maar het is wel maatwerk. Je moet altijd kijken naar de samenstelling van wijk, onderzoeken wat mensen nodig hebben en waar ze warm voor lopen.”

Wat zijn jouw gouden tips?

“Begin klein, en ga het vooral doén. Tegen gevestigde culturele instellingen zou ik willen zeggen: wees niet bang om locaties buiten de deur te verkennen. Een museum is soms moeilijk toegankelijk voor ouderen, dus breng de verhalen uit het museum op locatie. Je kunt ook een lezing geven of een filmavond organiseren. Ons belang is om cultuur toegankelijk te maken voor iedereen, maar de programmering moet wel van niveau zijn. We werken daarom voornamelijk met professionele makers. Zo bewaken we de kwaliteit en haalt het culture instellingen over de streep om ook dingen bij ons te komen doen.”

Bekijk de website van Cultuurhuis Delft
Meer over cultuurparticipatie in Zuid-Holland

Tekst: Cathelijne Beijn