Om meer jongeren te trekken, slaan culturele organisaties de handen ineen
Interview met Lieke van den Berge, directeur KITE Educatie
CmK Hoeksche Waard en KITE Educatie uit Rotterdam delen dit jaar een ambitie: meer jongeren trekken naar naschoolse culturele activiteiten. Ondanks het brede aanbod van de organisaties, blijft de opkomst van jongeren namelijk achter. Dus komt er een plan van aanpak, met ondersteuning van het Themafonds Cultuurparticipatie Zuid-Holland.
Voor kinderen en jongeren ontwikkelt KITE educatieve programma’s over kunst en technologie. De projecten hebben als doel om kinderen te begeleiden naar weerbare, kritische en creatieve burgers. “Ondanks dat we veel aanbieden, is het voor ons lastig om jongeren vanaf 14 jaar mee te laten doen aan onze lessen en workshops”, zegt Lieke van den Berge, directeur van KITE. “CmK Hoeksche Waard worstelt met hetzelfde probleem: de jongeren zijn blij dat er iets gebeurd, maar als het zo ver is komen ze niet opdagen, of ze haken af.”
Niet alleen zenden
Lieke: “We kennen de doelgroep goed, maar missen blijkbaar aansluiting. Om in het onderwijs zichtbaar te zijn is een gastles of workshop in de klas niet genoeg. Er moet met de jongeren ook een gesprek ontstaan. Dat doe je door activiteiten te organiseren die interactief zijn, en niet door eenzijdig je boodschap te zenden.”
Om onderzoek te doen naar effectieve jongerenwerving, klopten CmK Hoeksche Waard en KITE aan bij het Themafonds Cultuurparticipatie Zuid-Holland: een initiatief van de provincie Zuid-Holland samen met het Cultuurfonds en Kunstgebouw. De aanvraag werd gehonoreerd. “De uitkomst van het onderzoek delen we met andere organisaties. Want uiteindelijk hebben we in de regio hetzelfde doel: een toekomst waarin cultuur een vanzelfsprekend onderdeel is van het leven van jongeren.”
Onderzoek in fases
Het lopende onderzoek is verdeeld in drie fases. In de eerste fase werd gesproken over communicatiestrategieën die aansluiten bij de belevingswereld van jongeren, en hoe de drempel kan worden verlaagd. “We wilden vooral advies over het voeren van een effectieve jongerencampagne”, zegt Lieke. “Zo spraken we met een ondernemer uit de regio die out of the box denkt om jongeren aan zich te binden. Dat bleek helaas niet aan te sluiten bij ons doel: het verkopen van producten werkt anders dan jongeren enthousiasmeren voor een culturele activiteit.”
In de tweede fase werd een idee voor goede jongerencampagne neergelegd bij studenten van de Willem de Kooning Academie in Rotterdam. “Na onze presentatie kregen tweedejaars studenten van de docentenopleiding vier weken de tijd om een plan van aanpak te bedenken. Hoewel ze de doelgroep zijn, kwamen ze uit op wervingsmethodes die al veel gebruikt worden, zoals flyers. Origineler was het idee om op scholen ludieke acties te organiseren om zo de aandacht van jongeren te trekken.”
Workshops met Powerboat
In de laatste fase van het onderzoek is contact gezocht met Powerboat: expert en adviseur op het gebied van interactieve processen en community building. Het doel van dit social design bureau is het creëren van prikkelende en inspirerende interacties die aanzetten tot dialoog en participatie. Met een serie workshops werden drie prototypes ontwikkeld om jongeren doelgericht te werven. In deze fase zijn enkele andere partijen aangeschoven, waaronder Cultuurhuis Kade40 uit Vlaardingen, Jongerenwerk Hoeksche Waard en de muziekschool Hoeksche Waard.
Lieke: “De workshops bij Powerboat gingen over interactie, het overbrengen van de boodschap, laagdrempelig zijn en spreken in een simpele taal. We observeerden ons eigen gedrag, en bekeken wat er anders kan. Door elkaar opdrachten te geven, kwamen we erachter dat we soms onnodig moeilijk doen. Omdat er nu meerdere organisaties zijn aangeschoven, kun je gezamenlijk doelen vormgeven en ideeën en ervaringen uitwisselen. We hebben het allemaal over jongeren, maar benaderen ze allemaal op een andere manier. Dat is interessant en leerzaam. De conclusie is: we zitten wel in de juiste denkrichting, maar de uitvoering komt er nog niet uit.”
“We moeten meer naar buiten treden, zichtbaarder zijn en met jongeren in gesprek gaan. We moeten vragen wat ze zelf belangrijk vinden: voor zichzelf en de wereld om hen heen. Om ze aan ons te binden is het belangrijk om de jongeren in een richting te sturen die ze zelf hebben bedacht, in plaats van het voor ze uit te stippelen.”
Drie werkvormen
Samen met Powerboat hebben de organisaties werkvormen bedacht om jongeren actief te betrekken. Zoals een Pannenkoeken challenge (pannenkoeken bakken voor de buurt, met een bijzondere uitdaging), The Wall Off_line (een interactieve vraag- en aanbodmuur waar leerlingen offline ideeën kunnen uitwisselen) en een Open Dagen 2.0 (gerichter werven door middel van puzzels en spellen tijdens open dagen van vervolgopleidingen). “We gaan de prototypes in de zomer testen en rond het najaar volgt een conclusie.”
Volgens Lieke is het belangrijk dat de provincie in het onderzoek investeert. “Omdat de organisaties kampen met hetzelfde probleem, was het interessant om met andere organisaties aan tafel te zitten. Door gezamenlijk op te trekken zitten we nu op één lijn. We hebben allemaal krappe budgetten en weinig tijd, maar door het onderzoek op provinciaal niveau uit te voeren, wordt je werkgebied groter en kom je tot meer inzichten. Daar gaf de subsidie van het Themafonds Cultuurparticipatie ons de kans voor.”
Tekst: Cathelijne Beijn
Datum: 5 juni 2025
