“Ik hoop dat het een sneeuw­baleffect oplevert”

Vanaf het begin van het jaar doen acht basisscholen in Wassenaar mee aan Cultuureducatie met kwaliteit (CMK). Met het CMK-project Duik in de kunst met VTS brengen leerlingen van groep vier een bezoek aan Museum Voorlinden, waarbij ze kennismaken met twee prikkelende kunstwerken uit de vaste collectie. Schooladviesdienst Wassenaar (SAD) is de projectleider van CMK in Wassenaar.

Met Duik in de kunst met VTS doet Wassenaar voor het eerst mee aan CMK. Na een bezoek aan Museum Voorlinden krijgen de leerlingen aansluitend kunstlessen op school en gaan ze zelf aan de slag met materialen. “Tijdens de les passen de leerkrachten Visual Thinking Strategies (VTS) toe: een bijzondere methode die je anders laat kijken naar kunst”, legt Kim de Winter uit, onderwijsadviseur en coördinator onderwijs en kwaliteit bij SAD.

Bij een bezoek aan Museum Voorlinde wordt VTS toegepast bij het kunstwerk Swimming Pool van Leandro Erlich en Bookshelf No.26 van Yin Xiuzhen. Hoe gaat dat in z’n werk?

“Visual Thinking Strategies helpt leerkrachten om met leerlingen over kunst te praten. Het vergroot kritisch en creatief denken en maakt nieuwsgierig. Zo leren kinderen anders naar een kunstwerk te kijken, geheel zonder oordeel. Oftewel; zonder te sturen waar de kinderen naar moeten kijken. Ze krijgen simpele vragen als ‘wat gebeurt er (en wat nog meer)?’, ‘wat zie je?’ en ‘wat doet het met jou?’. In samenwerking met Kunstgebouw is de techniek met twee trainingen aan de docenten geleerd, waarna ze de methode zelf kunnen uitvoeren.”

Waarom besloot Wassenaar mee te doen aan CMK?

“Binnen de acht basisscholen in de regio bestaat een sterk netwerk van kunst- en cultuurcoördinatoren. Ook de gemeente is al een tijd bezig om cultuur beter op de kaart te zetten. Vorig jaar is er een lijntje gelegd met Kunstgebouw om de mogelijkheden van CMK te verkennen. Vanuit de scholen kwam toen de wens om een samenwerking aan te gaan met één vaste en lokale, partner, het liefst met een museum. Voorlinden kwam toen al snel naar voren. Uiteindelijk hebben we met Annemieke Fierinck namens Kunstgebouw en Voorlinden dit project opgezet. Een deel bestaat uit het bekijken van twee werken uit de vaste collectie van het museum met behulp van VTS, waarna de werken in de klas worden besproken. Vervolgens gaan de leerlingen zelf aan de slag met materialen en maken ze een diorama van hun eigen sprookjeszwembad.”

Wat was hierbij de rol van Schooladviesdienst Wassenaar?

“Als organisatie werken we op het snijvlak van leerlingenzorg en schoolontwikkeling. Die twee staan centraal in al onze diensten, dus ook bij cultuureducatie. We bieden kansen voor kinderen die niet snel in aanraking komen met kunst en ondersteunen professionals door middel van trainingen. Cultuur staat bij SAD hoog op de agenda: het is een belangrijk onderdeel van de vorming van je persoonlijkheid. Zelf vind ik kunst en cultuur een onmisbare basis voor de rest van je leven. Wie ben je en wat vind je belangrijk: dat leer je juist door middel van cultuur. Maar ook wat je talenten zijn. Andere vakken kun je altijd later nog leren.”

Lukte het om alle basisscholen enthousiast te maken voor CMK?

“Onze schooladviesdienst is al vervlochten met de scholen, dus de lijntjes zijn kort. Voor CMK nemen we de scholen veel werk uit handen. Wij coördineren de gesprekken met Museum Voorlinden, plannen de museumbezoeken en zorgen voor alle trainingen en materialen. Zo hoeven de scholen dat niet allemaal apart te doen. Dat scheelt tijd en je komt snel tot uniformiteit. Wij geven de handvatten waarna de scholen zelf de verdieping kunnen opzoeken.”

Hoe verloopt de samenwerking met Museum Voorlinden?

“Het Museum is erg betrokken. De directie en medewerkers werken graag mee en zijn erg enthousiast. De kinderen mogen een uur voor de opening helemaal alleen het museum in, dat geeft ze een speciaal gevoel. Daarbij komt dat de gekozen kunstwerken erg tot de verbeelding spreken. Op termijn gaan we het project uitbreiden voor andere groepen en het middelbaar onderwijs. Dan kiezen we weer andere kunstwerken voor oudere kinderen, om te ontdekken wat hen aanspreekt.”

Welke rol heeft Kunstgebouw in het project gespeeld?

“Kunstgebouw heeft vooral meegedacht over de uitvoering. Ze zijn een goede sparringpartner geweest om het project te coördineren en te zorgen dat er overal aan werd gedacht. De trainers voor VTS zijn via hen gekomen, net als de kist met lesmateriaal. In een duidelijke handleiding staat precies wat er van de leerkrachten en leerlingen wordt verwacht. De samenwerking tussen SAD, Kunstgebouw en Museum Voorlinden is echt een meerwaarde voor de basisscholen in Wassenaar en ik hoop dat het een sneeuwbaleffect oplevert. Dat bijvoorbeeld ook broertjes, zusjes en ouders door de leerlingen worden geprikkeld om naar het museum gaan.”

Meer over Schooladviesdienst Wassenaar en Museum Voorlinden.
Meer over Visual Thinking Strategies.
Lees meer inspirerende verhalen over Cultuureducatie met kwaliteit in Zuid-Holland

Datum: 4 april 2022
Tekst: Cathelijne Beijn